Ai là vị sứ thần đi xứ lâu kỷ lục nhất trong lịch sử ngoại giao Việt Nam?

Đó là Lê Quang Bí - 1 bậc đại khoa, quan đại thần, nhà ngoại giao kiên trung, đồng thời là một nhà văn hóa, nhà thơ, tác gia danh tiếng của xứ đất học Mộ Trạch, Hải Dương (theo lời nhận xét của nhà sử học Lê Văn Lan).

Lê Quang Bí sinh năm 1506, tự Thuần Phu, hiệu Hối Trai, là con của trạng nguyên Lê Nại. Ông là cháu của Lê Thúc Hiền, cháu gọi hoàng giáp Lê Tư là chú ruột, cháu ngoại Hoàng giáp Vũ Quỳnh, chắt vị trung thần của nhà Trần là tiến sĩ Lê Cảnh Tuân. Dưới thời Lê, ông được Mạc Phúc Nguyên (tức Mạc Tuyên Tông), sau khi lên ngôi vua, giao đi sứ nhà Minh và bị giữ lại tới 18 năm!

Bộ Đại Việt thông sử của Lê Quý Đôn chép: "Khi sứ đoàn đến Nam Ninh, triều Minh ngờ là quan giả mạo, bắt phải chờ để tra xét minh bạch đã, mới cho dâng lễ phẩm. Thế rồi gửi văn thư đi tra xét, nhưng chẳng có hồi âm, Quang Bí cứ phải lưu tại sứ quán chờ mệnh lệnh của vua Mạc Phúc Nguyên, trong khi trong nước nhiều nạn (do nhà Mạc đánh nhau với vua Lê - chúa Trịnh), bỏ khiếm khuyết việc cống hiến đã mấy năm liền, nên vua cũng không dám tâu xin.

Đến năm Quý Hợi, niên hiệu Gia Tĩnh thứ 42 (1563), quan quân Lưỡng Quảng nhà Minh mới sai người đưa Quang Bí tới Bắc Kinh. Lúc đó, Mạc Phúc Nguyên cũng sai hầu mệnh gửi cho Quang Bí 25 lạng bạc để thưởng lạo. Khi Quang Bí tới kinh đô, lại bị lưu ở sứ quán. Đến lúc này, viên Đại học sĩ triều Minh là Lý Xuân Phương thương hại Quang Bí ở trong nước nhà Minh đã 18 năm, nên tâu lên vua Minh Mục Tông nhận cống phẩm mà cho về. Người phương Bắc ví ông như Tô Vũ, sứ thần thời Hán Vũ Đế, phụng mệnh đi sứ sang nước Hung Nô, bị lưu lại phải đi chăn dê, 19 năm mới được về nước".

Lê Quang Bí lúc rời nước đi sứ 43 tuổi, tóc hãy còn xanh, khi trở về tuổi đã 61, tóc đã bạc. Vì thế ông chính là vị sứ thần có chuyến đi sứ lâu nhất trong lịch sử Việt Nam. :)

Tất cả những thông tin này mình đọc trên Zing, tại đây: